Doordat Tom ouder is, heel wat zelfkennis heeft en goed voor zichzelf kan plannen gebeurd het niet vaak meer dat hij boos wordt. Echter blijft de aanloop naar de feestdagen en de druk die hij voelt om werk te vinden hem stress opleveren. Hij kan dit goed aangeven en wij weten inmiddels dat we het niet persoonlijk moeten opvatten wanneer hij op bruuske wijze te kennen geeft dat hij niet wil/kan communiceren. Met regelmaat worden we terecht gewezen met de zin: “Had ik aangegeven dat je me wat kon vragen?” Of het korte: “NU NIET!” Of alleen “NEE.” Wanneer ik dat respecteer komt Tom daarna, wanneer er bij hem wel ruimte is, zelf wel naar mij toe om te vragen wat mijn vraag was. Inmiddels heb ik geleerd dat ik het beste kan beginnen met de openingszin: “Kan ik je een vraag stellen?” Tom heeft dan de mogelijkheid om te schakelen van datgene waar hij mee bezig is naar het beantwoorden van de vraag. Of om aan te geven dat het nu niet het juiste moment is. De irritatie over en weer is hierdoor een stuk verminderd. In de aanloop naar december gebeurd het regelmatig dat Tom halverwege een gesprek of gezamenlijke maaltijd opstapt omdat er iets voorvalt wat hem niet bevalt. Soms is dat duidelijk bijvoorbeeld wanneer mijn lief en ik het ergens niet over eens zijn. Soms is het wanneer ik Tom niet snel genoeg begrijpen soms heb ik geen idee wat het is… Ook gebeurd het regelmatig dat Tom ervaart dat anderen hem niet uit laten praten. Omdat we weten dat het een lastige tijd is voor Tom laten we hem maar begaan wanneer hij met veel vertoon zijn bord oppakt en vertrekt. Eind oktober ging het even anders. Er was een woordenwisseling aan tafel en Tom voelde zich niet serieus genomen. Dat frustreerde hem zo dat hij zijn bord vol eten op de grond gooide en een ander bord op tafel gooide waarbij nog ander servies brak. In een oogwenk was de keuken veranderd in een slagveld met eten tot aan het plafond en naar elkaar schreeuwende mensen. Job deed de grote verdwijntruc. Ik vond zijn bakje appelmoes later bij de wasmachine in de berging. Te midden van het tumult keek Tom naar zijn hand en constateerde dat die flink verwond was. De stemming sloeg om en iedereen was onmiddellijk rustig. De snee was erg diep en we gingen met Tom naar het ziekenhuis. Bij de EHBO zou het nog wel even duren dus ben ik naar huis gegaan om met Job te praten en de keuken schoon te maken. Job zat achter zijn pc en had niet zo’n behoefte om te praten. Op mijn vraag hoe het met hem ging na zo’n heftige scene kreeg ik als antwoord: “gewoon”. Ik heb aangekaart dat dit niet echt “gewoon” is. Job wilde er verder niet op in gaan en haalde zijn schouders op met de opmerking: “Tom moet normaal doen.” Daarmee was voor hem de kous af. Op dat moment had ik met Job te doen. Hij heeft al veel meegemaakt met zijn bijzondere broer, ik denk dat zijn teruggetrokken gedrag daar mee te maken heeft, en vanavond was het weer letterlijk een puinhoop…Voor Tom had het voorval serieuze consequenties. Er was een scherf diep in zijn hand gedrongen tot het kapsel van de pees van zijn duim. De wond werd voorlopig gehecht de arm moest in een mitella en een week later werd Tom door een plastisch chirurg geopereerd. Daarna volgde een aantal weken herstel en bezoekjes aan de handfysio totdat net na de feestdagen door de chirurg werd besloten dat Tom weer alles mocht doen met zijn hand. Helaas voor Tom ging daardoor ook zijn net verworven baantje bij de supermarkt niet door. Jammer, het is zoals het is. Gelukkig kon Tom de dag na het voorval al weer grappen maken zoals dat het wel onHANDig is om met servies te gooien.